Sex วัยรุ่นเลือกได้
‘วัยรุ่น’ เป็นวัยที่มีทางเลือกมากที่สุด เพราะเป็นช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อของชีวิต เป็นช่วงที่มีความพร้อมสมบูรณ์ทั้งร่างกายและสติปัญญา ขณะเดียวกันก็มาพร้อมกับความคึกคะนอง ขาดความยั้งคิดและวุฒิภาวะ ซึ่งอาจส่งผลต่อทางเลือกของชีวิตที่เป็นตัวตัดสินอนาคตก็เป็นได้
เรื่อง ‘เพศสัมพันธ์’ ก็เป็นทางเลือกหนึ่งที่วัยรุ่นมักเลือกเส้นทางผิด
อุทยานการเรียนรู้ TK park และศูนย์เรียนรู้สุขภาวะ สสส. จึงชวนวัยรุ่นมาร่วมกิจกรรม "Sex วัยรุ่น เลือกได้" เรียนรู้และทำความเข้าใจถึงพัฒนาการทางร่างกายและอารมณ์ที่นำไปสู่ความรัก รวมไปถึงความต้องทางเพศของวัยรุ่น ผ่านนิทรรศการความรู้เรื่องเพศศึกษาและกิจกรรมสร้างความเข้าใจเรื่องเพศอย่างถูกต้อง ตลอดระยะเวลาตั้งแต่วันที่ 14 - 18 พฤษภาคม 2557 ณ ลานสานฝัน
โดยในวันที่ 18 พฤษภาคม 2557 ที่ผ่านมา มีกิจกรรมที่น่าสนใจบนเวที นั่นคือละครเวทีขนาดสั้นเรื่อง ‘เป้กับเจน’ ที่สะท้อนปัญหาเรื่องเพศสัมพันธ์ในวัยเรียนได้อย่างสนุกสนาน และยังให้สาระเต็มเปี่ยมอีกด้วย
‘เป้กับเจน’ เล่าเรื่องของเด็กหนุ่มและเด็กสาวในวัยมัธยมปลาย ที่ทั้งคู่เริ่มสนใจชอบพอกันและกัน ก่อนจะพัฒนาเป็นความสัมพันธ์อันลึกซึ้ง และนำมาซึ่งปัญหาเรื่องเพศในวัยเรียน สะท้อนผ่านบทสนทนาของตัวละครและเหตุการณ์ในเรื่องที่ถ่ายทอดอย่างตรงไปตรงมา โดยเฉพาะอย่างยิ่งเหตุการณ์ที่ต้องอยู่ด้วยกันตามลำพังเพียงสองคน เชื่อว่าวัยรุ่นบางคนน่าจะเคยประสบกับเหตุการณ์เหล่านี้มาบ้าง ซึ่งละครเวทีเรื่องนี้ได้ให้แง่คิดเรื่องการยับยั้งชั่งใจและการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า เพราะเป็นสิ่งที่วัยรุ่นเลือกได้นั่นเอง
ในช่วงต่อมาเป็นการบรรยายต่อยอดจากละครเวที โดย อาจารย์นคร สันติโยธิน นักวิชาการเพศศึกษา ผู้ก่อตั้ง ห้องกุหลาบขาว แห่งโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย ที่ได้รับการยกย่องว่าเป็นครูที่สอนเรื่องเพศศึกษาดีที่สุดคนหนึ่งของประเทศ มาบรรยายพร้อมเวิร์กช็อปในหัวข้อ "รู้ตัว รู้ใจ รู้ทันความต้องการ"
อาจารย์นครเริ่มต้นการบรรยายด้วยการแจกคลิปหนีบกระดาษให้กับผู้เข้าร่วมกิจกรรมที่ส่วนใหญ่เป็นเด็กวัยรุ่น แล้วให้ใช้มือดัดคลิปให้เป็นเส้นตรงมากที่สุดภายในเวลา 30 วินาที หลังจากนั้นจึงให้เวลาอีก 30 วินาทีเพื่อทำให้คลิปกลับสู่สภาพเดิม ซึ่งแน่นอนว่าไม่มีใครทำให้กลับสู่สภาพเดิมได้ ก่อนที่อาจารย์นครจะอธิบายถึงความหมายแฝงของการเวิร์กช็อปนี้ว่า
“คลิปหนีบกระดาษนี้สามารถทำให้เราเรียนรู้ได้ว่าชีวิตของเราบางครั้งมันลองไม่ได้ ทุกคนได้ใช้ความรู้ ความสามารถ ทัศนคติ และค่านิยม ในการที่จะดึงชีวิตของตัวเองที่เปรียบเสมือนคลิปหนีบกระดาษกลับสู่สภาพเดิม แต่ถามว่าทำไมถึงทำกลับสู่สภาพเดิมไม่ได้ ขนาดเส้นลวดเล็กๆ คุณยังไม่สามารถทำให้กลับสู่สภาพเดิมได้ ถ้าชีวิตของคุณไปติดเอดส์ ไปทำใครท้อง หรือติดยาเสพติด จะสามารถทำให้ชีวิตกลับสู่สภาพเดิมได้ไหม”
เรียกได้ว่าเป็นการเปรียบเทียบที่สะท้อนให้เห็นภาพความจริงได้อย่างชัดเจนมากทีเดียว เพราะเมื่อใดที่เราพลาดไปแล้ว ทำอย่างไรก็ไม่สามารถกลับมาสู่สภาพเดิมได้
อาจารย์นครได้ทำการเวิร์กช็อปต่อไปด้วยการการแจกกระดาษใบเล็กๆ เพื่อทำแบบทดสอบถามตอบคำถามเรื่องเพศ โดยหลังจากที่ถามคำถามไปแล้วจะให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรมเขียนคำตอบใส่กระดาษทันที เพื่อสำรวจถึงความคิดเบื้องต้น ตัวอย่างคำถามเช่น สิ่งสำคัญที่สุดในการตัดสินใจจะมีเพศสัมพันธ์คืออะไร, ได้ยินคำว่า Sex นึกถึงอะไร ซึ่งคำตอบที่ได้จะเป็นคำตอบที่ไม่ได้ผ่านการกลั่นกรองมาก่อน จึงสามารถวัดพื้นฐานในการคิดวิเคราะห์ถึงสิ่งที่เกิดขึ้นเฉพาะหน้าได้
“ถ้าเกิดว่า เพื่อนชวนไปต่างจังหวัดสองต่อสองแล้วเกิดมีเพศสัมพันธ์กัน คุณจะทำอย่างไร ซึ่งเหตุการณ์เหล่านี้ไม่มีใครคาดการณ์ไว้ก่อน สถานการณ์ทุกอย่างมันพาไปทั้งหมด ซึ่งช่วงเวลาเหล่านี้การแก้ปัญหาเฉพาะหน้า คือทำอย่างไรให้เราควบคุมความรู้สึกได้มากที่สุด” อาจารย์นครเน้นย้ำถึงต้นเหตุของปัญหาเพศสัมพันธ์ในวัยเรียน ซึ่งส่วนมากเกิดจากสถานการณ์พาไปทั้งสิ้น ทักษะในการแก้ปัญหาเฉพาะหน้าจึงเป็นสิ่งที่ควรฝึกฝนไว้
อีกหนึ่งต้นเหตุของปัญหาเรื่องเพศ อาจารย์นครได้กล่าวถึงอวัยวะที่สำคัญที่สุดของมนุษย์นั่นคือ ‘ดวงตา’ เมื่อพอได้เห็นภาพแล้ว จินตนาการจะเกิดขึ้นทันที และหลังจากที่ตามองเห็นจะส่งผ่านเส้นประสาทแล้วตรงไปยังสมอง ก่อนจะนำมาซึ่งอารมณ์ทางเพศนั่นเอง
อาจารย์ทดลองถามผู้เข้าร่วมกิจกรรมที่เป็นผู้ชายว่า ถ้าเกิดมีเหตุการณ์ที่ต้องพบเจอกับหญิงสาวสวย จะทำอย่างไร ส่วนใหญ่ตอบว่า พยายามข่มใจไม่มอง ซึ่งวิธีการเหล่านี้ไม่ใช่เรื่องเสียหาย แต่เป็นการแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้า ถ้าทำบ่อยเข้าจะเกิดทักษะและสามารถยับยั้งชั่งใจได้
และหากในกรณีที่ไม่สามารถยับยั้งชั่งใจหรือเกิดเหตุการณ์ไม่คาดคิดขึ้น อาจารย์นครได้แนะนำให้วัยรุ่นทุกคนพกถุงยางอนามัยเพื่อป้องกัน ซึ่งไม่ใช่เรื่องที่น่าอายแต่อย่างใด
“ผู้หญิงและผู้ชายทุกคนควรพกถุงยางอนามัย เพราะถุงยางอนามันไม่เคยร้องขอให้ใครใช้มัน ไม่เคยสร้างความกดดันให้กับใคร แต่จะเป็นตัวช่วยในเวลาที่เกิดภาวะคับขัน”
และอาจารย์ยังแนะนำเคล็ดลับอีกว่า ถ้าผู้หญิงคนใดต้องประสบกับเหตุการณ์ไม่คาดคิด ให้ตะโกนว่า “ไฟไหม้” แทนที่จะตะโกนว่า “ช่วยด้วย” จะสามารถเรียกร้องความสนใจให้คนออกมาช่วยได้มากกว่า
ประเด็นเรื่องการสอนเรื่องเพศศึกษาในห้องเรียนของระบบการศึกษาไทยนั้น ยังคงเป็นปัญหามาตลอดถึงความเหมาะสมในเรื่องศีลธรรม อาจารย์นครจึงได้ยกตัวอย่างการสอนเพศศึกษาในประเทศไต้หวัน ซึ่งเป็นประเทศที่ไม่มีปัญหาการท้องก่อนวัยอันควรและไม่มีปัญหาการทำแท้ง เนื่องจากมีการเรียนการสอนเรื่องเพศศึกษาตั้งแต่ชั้นอนุบาล โดยสอนผ่านหนังสือภาพการ์ตูนที่สื่อสารออกมาแบบตรงๆ ไม่อ้อมค้อม และอาจารย์ยังได้ยกตัวอย่างหนังสือภาพสอนเพศศึกษาของประเทศเยอรมันที่นำเสนออย่างชัดเจนเช่นเดียวกัน ซึ่งการสอนในลักษณะนี้กับเด็กอายุ 5 ขวบ อารมณ์ความรู้สึกจะยังไม่เกิดขึ้น แต่ถ้าโตกว่านี้จะเกิดอารมณ์ความรู้สึก อาจทำให้มีผลกระทบตามมาได้
สถาบันครอบครัวก็เป็นอีกตัวช่วยหนึ่งในการป้องกันปัญหาเพศสัมพันธ์ในวัยเรียนได้ เพราะเป็นสถาบันที่ใกล้ชิดและสำคัญที่สุด แต่ความจริงแล้ว อย่างที่ทราบกันว่าเมื่อเกิดปัญหาขึ้นมาเมื่อใด วัยรุ่นมักมองข้ามสถาบันครอบครัวไปก่อนทุกครั้ง
“สังเกตได้ว่าเวลามีอะไรเกิดขึ้น พ่อแม่จะรู้เป็นคนสุดท้าย ฉะนั้นคนที่เป็นพ่อแม่จะต้องส่งสัญญาณให้ลูกรู้ว่า สามารถบอกเราได้ทุกเรื่อง รับได้ทุกเรื่อง ไม่ว่าอะไรจะเกิดขึ้นก็ตาม ขอให้พ่อแม่รู้เป็นคนแรก เรื่องเพศ ต้องคุย ต้องพูด ต้องสื่อสารกันอยู่เสมอ” อาจารย์นครฝากถึงพ่อแม่ผู้ปกครองทุกคน
ในช่วงท้ายอาจารย์นครได้สาธิตการทำคลอดนอกสถานที่ โดยอุปกรณ์เสมือนจริง แสดงให้เห็นถึงภาพเหตุการณ์จำลองและการปฏิบัติที่ถูกต้อง ที่ไม่แน่สักวันหนึ่งเราอาจจะพบเจอเหตุการณ์นี้ก็เป็นได้ เรียกได้ว่าเป็นประโยชน์มากทีเดียว
แม้ทุกวันนี้สังคมไทย ปัญหาเรื่องเพศสัมพันธ์ก่อนวัยอันควร จะเป็นปัญหาใหญ่ไม่แพ้ปัญหาอื่นๆ หากแต่ปัญหานี้เป็นปัญหาที่วัยรุ่นทุกคนสามารถป้องกันและแก้ไขได้ด้วยตนเอง สิ่งสำคัญที่สุดคือความเข้าใจในเรื่องเพศอย่างถ่องแท้และรู้เท่าทันอารมณ์ของตนเอง
เพราะวัยรุ่นเลือกได้อยู่แล้ว!
วิชญ์พล พลพิทักษ์ชัย
