แด่ชีวิตอันเบาหวิวของมิลาน คุนเดอรา (Milan Kundera)
ในวาระการจากไปของมิลาน คุนเดอรา (1 เมษายน 1929 - 12 กรกฎาคม 2023) นักเขียนร่วมสมัยคนสำคัญแห่งยุโรปตะวันออก TK Park ขอเชิญชวนทุกคนมาจดจำเขาในฐานะผู้ยึดมั่นในอิสรภาพแห่งการวิพากษ์วิจารณ์และการแสดงออก ในห้วงเวลาที่อำนาจการเมืองแปรเปลี่ยนดั่งพลิ้วไหว แม้ต้องแลกกับการลี้ภัยและถูกถอนสัญชาติและสิทธิพลเมืองเช็กเมื่อปี 1979 จนกระทั่งเมื่อพ้นภาวะวิกฤตทางการเมืองในอีก 40 ปีต่อมา คุนเดอราจึงได้รับสัญชาติเช็กกลับคืน ในรูปแบบเอกสารกระดาษเบาหวิวเพียงใบหนึ่ง
คุนเดอราจดจารภาวะผันแปรและเบาหวิวราวกับไร้หลักยึดของตัวตนและสังคมการเมืองเหล่านี้ไว้ในงานเขียนของเขา ในโอกาสนี้ TK Park จึงขอแนะนำผลงานสำคัญของคุนเดอราบางเรื่องที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นภาษาไทย
เรื่องตลก (The Joke, 1967)
นวนิยายเรื่องแรกของคุนเดอราที่ตีพิมพ์ก่อนเหตุการณ์ Prague Spring ซึ่งเป็นการประท้วงเรียกร้องเสรีภาพทางการเมืองในเชโกสโลวาเกียเมื่อปี 1968 เป็นเรื่องราวตลกร้ายที่เขาสื่อถึงความคับข้องใจต่อผู้ถือครองอำนาจ หนังสือเล่มนี้ส่งผลให้เขาต้องหลบลี้จากบ้านเกิดไปยังฝรั่งเศสในเวลาต่อมา
ชีวิตอยู่หนอื่น (Life Is Elsewhere, 1969)
นวนิยายเรื่องต่อมาซึ่งได้รับตีพิมพ์หลังการตีพิมพ์หลังการลี้ภัย ว่าด้วยเรื่องราวของตัวละครไร้รักที่โลดแล่นไปท่ามกลางเหตุการณ์ทางการเมืองในฉากหลัง ไล่เรียงตั้งแต่การเป็นสาธารณรัฐ การถูกรุกราน ถูกแบ่งแยกและปกครองในภาวะสงคราม โดยนวนิยายเรื่องนี้ไม่เคยได้รับการตีพิมพ์ในภาษาเช็กซึ่งเป็นภาษาแม่ของนักเขียนเลยจนกระทั่งปี 2016
ความเบาหวิวเหลือทนของชีวิต (The Unbearable Lightness of Being, 1984)
นวนิยายที่โด่งดังที่สุดของคุนเดอราเรื่องนี้ ตั้งคำถามต่อทฤษฎี ‘การอุบัติซ้ำชั่วนิรันดร์’ (Eternal Return) ของฟรีดริช นีตซ์เช (Friedrich Nietzsche) ผ่านเค้าโครงเรื่องว่าด้วยชีวิตรักและเซ็กส์ของตัวละครหลักที่พลิ้วไหวไป คุนเดอราได้สำรวจคู่คำตรงข้าม ว่าความหนักอึ้งที่ถาโถมและความเบาหวิวที่ดูจะปลดปล่อยให้ชีวิตอิสระ แท้จริงแล้วอาจไม่เป็นเช่นนั้น หากแต่ความเบาหวิวที่พัดพามนุษย์ไปในวังวนชะตาชีวิตซ้ำซากไม่มีวันหลุดพ้นต่างหากที่ทรมานเหลือทน
แช่มช้า (Slowness, 1995)
คุนเดอราเลือกเขียนงานชิ้นนี้เป็นภาษาฝรั่งเศสโดยตรง เสนอเรื่องราวความยาวหนึ่งคืนของความขำขันอันประดักประเดิด ความไหลลื่นของความจริง ความดี ความชั่ว ไปจนการยกย่องความเนิบช้า ท่ามกลางจังหวะชีวิตแบบชาวตะวันตกร่วมสมัยที่คุนเดอรามองว่าโลดแล่นรวดเร็ว
ตัวตน (L'Identité, 1998)
นวนิยายเรื่องนี้สำรวจอัตลักษณ์บุคคลและสังคมอย่างลึกซึ้ง ตั้งคำถามถึงธรรมชาติของตัวตนในโลกที่ลื่นไหลและเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ผ่านนวัตกรรมการเล่าเรื่องเชิงลึกที่กระตุ้นความคิด สร้างผลกระทบ และท้าทายให้ผู้อ่านไตร่ตรองถึงความซับซ้อนของการเป็นมนุษย์และความเป็นปัจเจกบุคคล
ผู้สนใจสามารถอ่านผลงานฉบับแปลไทยบางเล่มของมิลาน คุนเดอรา ได้ที่ TK Park
