ห้องสมุดคิสตา ความกลมกลืนของพื้นที่อนาล็อกกับโลกดิจิทัล
มิใช่เพียงห้องสมุดเก่าแก่ของสวีเดนเท่านั้นที่สวยงามและมีชื่อเสียงระดับโลก แต่สถาปัตยกรรมห้องสมุดที่เพิ่งสร้างขึ้นใหม่ก็ได้รับการออกแบบอย่างใส่ใจและคำนึงถึงพฤติกรรมของผู้ใช้งานในอนาคต จนได้รับการยอมรับในระดับสากล ดังเช่นห้องสมุดคิสตา (Kista Library) ซึ่งสะท้อนถึงองค์ความรู้ด้านการออกแบบห้องสมุดของสวีเดน ที่มีความก้าวหน้าทันสมัยไม่ด้อยไปกว่าประเทศอื่นๆ ในแถบสแกนดิเนเวีย
ห้องสมุดประชาชนคิสตาตั้งอยู่ในแขวงริงเคอบีคิสตา (Rinkeby-Kista District) เมืองสต็อกโฮล์ม ก่อนหน้านี้ห้องสมุดตั้งอยู่ในทำเลที่มีผู้คนไม่คับคั่งมากนัก ตั้งแต่ปี 2014 ได้ย้ายไปให้บริการในห้างสรรพสินค้าคิสตาแกลเลอเรีย (Kista Galleria) ซึ่งอยู่ใจกลางย่านพาณิชยกรรมและไอซีที แขวงริงเคอบีมีประชากร 48,300 คน ประมาณ 22% มีอายุต่ำกว่า 15 ปี พื้นที่นี้ยังมีความหลากหลายทางชาติพันธุ์ซึ่งใช้ภาษาแตกต่างกัน
ตอบโจทย์ด้านดิจิทัล
สต็อกโฮล์มเป็นเมืองไฮเทค มีผู้ประกอบการและนักพัฒนาไอทีจำนวนมาก ห้องสมุดคิสตาจึงมีจุดมุ่งหมายในการให้บริการระดับไฮเอนด์ โดยผสมผสานโลกอนาล็อกกับดิจิทัลไว้ด้วยกัน เมื่อผู้ใช้บริการเดินเข้ามาในห้องสมุดจะพบกับพื้นที่เลาจน์ ซึ่งสามารถนั่งอ่านเอกสารดิจิทัลภาษาอังกฤษ สวีดิช และสเปน มีจอดิจิทัลแนะนำเคล็ดลับสำหรับคนทำงาน แนะนำหนังสือและมีเดีย และแสดงกิจกรรมที่กำลังจะจัดขึ้นที่ห้องสมุด ในเลาจน์ยังมีเปลให้ผู้ใช้บริการนอนเล่นผ่อนคลาย
ถัดเข้าไปด้านในเป็นโซนดิจิทัล มีเครื่องคอมพิวเตอร์ตั้งเรียงรายอยู่ในซุ้มสีเหลือง เหมาะสำหรับจัดกิจกรรมการเรียนรู้ดิจิทัลและเทคโนโลยีใหม่ๆ ให้ผู้ใช้บริการทุกวัย ห้องสมุดคิสตาร่วมมือกับโค้ดเดอร์โดโจ (Coder Dojo) เพื่อสอนทักษะดิจิทัลให้แก่มือใหม่ สื่อโซเชียลมีเดียของห้องสมุดถูกนำมาแสดงผลบนจอขนาดใหญ่ ผู้ใช้บริการสามารถพิมพ์ #Kistabibblan เพื่อให้ข้อความของตนปรากฏขึ้นบนหน้าจอโดยตรง
เรียน เล่น รู้ พบปะ สร้างสรรค์
Wester+Elsner บริษัทสถาปนิกของสวีเดน ออกแบบให้ห้องสมุดคิสตาเป็นพื้นที่เปิดขนาดใหญ่ มีผนังกั้นเพียงเล็กน้อยเพื่อให้พื้นที่มีความยืดหยุ่นมากที่สุด แม้จะมีการแบ่งโซนตามฟังก์ชั่นการใช้งาน แต่พื้นที่การเรียนรู้ พื้นที่การอ่าน พื้นที่ดิจิทัล พื้นที่สำหรับเด็ก และเลาจน์ กลับผสมผสานกันอย่างกลมกลืน สะท้อนให้เห็นถึงความเข้าใจในความต้องการที่หลากหลายของผู้ใช้บริการ
ภายในห้องสมุดมีห้องขนาดความจุ 40 คน ที่เรียกว่าเดอะสเตจ (The Stage) สำหรับจัดกิจกรรมสร้างแรงบันดาลใจและการแสดง เช่น กิจกรรมสนทนากับนักเขียน เรียน เล่น จัดคอนเสิร์ต และการอภิปรายประเด็นทางสังคมและวัฒนธรรมร่วมสมัย
ส่วนโซนการอ่านมีบรรยากาศตรงกันข้าม พื้นที่ดังกล่าวเงียบสงบแต่เชื้อเชิญให้เข้ามาอ่านหนังสือ ผู้ใช้บริการสามารถอ่านอีบุ๊ค ยืมหนังสือ หรือฟังหนังสือเสียง ปริมาณสื่ออิเล็กทรอนิกส์มีแนวโน้มที่จะเพิ่มความหลากหลายให้มากขึ้น เพื่อให้สอดคล้องกับผู้ใช้บริการห้องสมุดที่มีเชื้อชาติและภาษาแตกต่างกัน ขณะนี้สื่อ 60% เป็นภาษาสวีดิช และอีก 40% เป็นภาษาอื่น
พื้นที่ถัดไปเป็นโซนการเรียนรู้ ประกอบด้วยห้องย่อยขนาดเล็กจำนวน 20 ห้อง และโถงหรือห้องขนาดใหญ่ที่สามารถจุผู้เข้าร่วมกิจกรรมได้ 50 คน วงกบหน้าต่างสีส้มช่วยเพิ่มความสว่างของแสงอาทิตย์ที่ส่องเข้ามาทางผนังกระจก และสร้างความสะดุดตาเมื่อมองมาจากภายนอก
โซนเด็กเน้นการค้นพบและสร้างสรรค์ พื้นที่นี้ตกแต่งด้วยสีสันสนุกสนาน มีห้องสำหรับอ่านหนังสือแบบออกเสียง เล่นเกม และจัดกิจกรรม กระตุ้นให้เด็กๆ ได้เล่นกับชิ้นงานหรือโมเดล เช่น แป้งโดว์ ตัวต่อ และลังกระดาษ มีห้องเก็บเสียงแบล็คบ็อกซ์ (Black Box) สำหรับกิจกรรมเล่านิทานดิจิทัลและฉายภาพยนตร์
ห้องสมุดประชาชนแห่งปี
ห้องสมุดคิสตามีแนวคิดที่ชัดเจนและตระหนักถึงความสำคัญของการเล่น การเรียนรู้ผ่านการทดลองทำ และการนำเทคโนโลยีมาประยุกต์ใช้ ทำให้ห้องสมุดแห่งนี้กลายเป็นจุดบรรจบระหว่างอนาล็อกกับดิจิทัล ห้องสมุดพยายามสร้างสรรค์กิจกรรมด้านเทคโนโลยีโดยความร่วมมือกับภาคีหุ้นส่วน ขณะเดียวกันก็ให้ความสำคัญกับความเชี่ยวชาญของเจ้าหน้าที่ห้องสมุดซึ่งต่างก็มีภูมิหลังทางการศึกษาที่หลากหลายเช่น บรรณารักษ์ โปรดิวเซอร์ นักการศึกษาดิจิทัล และผู้เชี่ยวชาญไอที ซึ่งความรู้จากบุคลากรเหล่านี้สามารถนำมาสร้างสรรค์กิจกรรมการเรียนรู้ที่น่าสนใจได้
ที่นี่ยังเน้นบทบาทในการส่งเสริมสังคมพหุวัฒนธรรม เจ้าหน้าที่ห้องสมุดมีความสามารถในการสื่อสารได้หลายภาษา และพยายามเชื่อมโยงผู้คนด้วยการมีปฏิสัมพันธ์ผ่านโซเชียลมีเดีย การกระจายเสียงและการแพร่ภาพออกอากาศ และสร้างวัฒธรรมการเรียนรู้ให้เข้าถึงผู้คนในวงกว้าง
การออกแบบตกแต่งภายในห้องสมุดใช้กรอบมโนทัศน์ที่แตกต่าง ทำให้เกิดการใช้งานพื้นที่ที่หลากหลายและเข้มข้น การออกแบบสถาปัตยกรรมชวนให้เล่นสนุกโดยไม่กำหนดไว้ตายตัวว่าสำหรับกลุ่มอายุใดโดยเฉพาะ เฟอร์นิเจอร์ในห้องสมุดออกแบบโดยคำนึงถึงสัดส่วนของมนุษย์ (human scale) ผังการใช้งานพื้นที่ห้องสมุดมีความยืดหยุ่นสูง เอื้อต่อการปรับหรือเพิ่มเติมประโยชน์ใช้สอยใหม่ๆ ในอนาคต
ด้วยเหตุผลทั้งหมดนี้เอง ส่งผลให้ห้องสมุดคิสตาได้รับรางวัลห้องสมุดประชาชนแห่งปี (Public Library of the Year Award) ในปี 2015 ของสหพันธ์สมาคมห้องสมุดนานาชาติ (International Federation of Library Association-IFLA) เอาชนะห้องสมุดที่ได้รับการเสนอชื่ออีก 4 แห่งจากประเทศนิวซีแลนด์ ออสเตรเลีย เคนยา และสเปน
ที่มาเนื้อหา
http://modelprogrammer.slks.dk/en/cases/inspirational-cases/kista-library
ทีมาภาพ
