พระพุทธรูปคู่เมืองประจำ 4 ภาค

            หลวงพ่อพระใส เป็นพระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืองของชาวจังหวัดหนองคาย ประดิษฐานอยู่ที่ วัดโพธิ์ชัย ตามตำนานได้กล่าวไว้ว่า พระธิดาสามพี่น้องของกษัตริย์ล้านช้าง บางข้อมูลก็เชื่อว่าเป็นธิดาของพระไชยเชษฐาธิราช ได้ร่วมกันสร้างพระพุทธรูปประจำพระองค์ขึ้นมา ๓ องค์ เพื่อสืบทอดพระพุทธศาสนา โดยขนานนามว่า พระสุก พระเสริม และพระใส ซึ่งมีขนาดลดหลั่นกันตามลำดับ ในระหว่างการอัญเชิญมาจากเมืองเวียงจันทน์ ประเทศลาว เกิดเหตุพายุแรงจัดทำให้พระสุกจมลงสู่ก้นแม่น้ำโขง และในเวลาต่อมาพระเสริมจึงได้รับอัญเชิญไปประดิษฐาน ณ วัดปทุมวนาราม จังหวัดกรุงเทพฯ ส่วนพระใสก็ประดิษฐานอยู่ที่วัดโพธิ์ชัย จังหวัดหนองคายมาจนถึงทุกวันนี้ พระใสมีลักษณะเป็นพระพุทธรูปขัดสมาธิราบปางมารวิชัย หล่อด้วยทองสีสุก ซึ่งสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงลงความเห็นเกี่ยวกับพระพุทธรูปทั้ง ๓ องค์นี้ว่าเป็นพระพุทธรูปล้านช้างที่งดงามยิ่งกว่าพระพุทธรูปองค์อื่นๆ 

            หลวงพ่อโสธร หรือ หลวงพ่อพระพุทธโสธร เป็นพระพุทธรูปที่สำคัญของจังหวัดฉะเชิงเทรา ประดิษฐานอยู่วัดโสธรวรารามวรวิหาร ตามประวัตินั้นไม่ได้กล่าวว่าใครเป็นผู้สร้างหรือสร้างเมื่อใด ทราบต่อๆ กันมาเพียงว่า ในจังหวัดหนึ่งทางภาคเหนือของไทย มีพระภิกษุสามองค์พี่น้องเรียนพระธรรมวินัยแตกฉาน จึงจำแลงกายเป็นพระพุทธรูปลอยลงมาตามลำแม่น้ำ องค์หนึ่งคือหลวงพ่อบ้านแหลม วัดเพชรสมุทรวรวิหาร จังหวัดสมุทรสงคราม อีกองค์หนึ่งคือ หลวงพ่อโต วัดบางพลีใหญ่ใน จังหวัดสมุทรปราการ และองค์สุดท้ายคือ หลวงพ่อโสธร ซึ่งเป็นพระพุทธรูปที่หล่อด้วยทองสัมฤทธิ์ ปางขัดสมาธิเพชร คือมีพระอิริยาบถนั่งขัดสมาธิ พระชงฆ์ขวาทับพระชงฆ์ซ้าย พระหัตถ์ขวาทับพระหัตถ์ซ้ายวางซ้อนกันอยู่บนพระเพลา พระเนตรเนื้อเลียนแบบ พระสมัยล้านช้าง เป็นที่ทราบกันดีของผู้ที่ไปนมัสการว่าหลวงพ่อโสธรได้แสดงอภินิหารให้โชคลาภและความสำเร็จอยู่เสมอ

            พระศรีศากยมุนีศรีธรรมราช เป็นพระคู่บ้านคู่เมืองของจังหวัดนครศรีธรรมราช คู่กับพระบรมธาตุเจดีย์มาตั้งแต่สมัยอยุธยาตอนต้นแล้ว ประดิษฐานอยู่ที่วัดพระมหาธาตุวรมหาวิหาร ตามตำนานเล่าว่าเมื่อครั้งที่พ่อขุนรามคำแหงมหาราช เสด็จพระราชดำเนินมายังเมืองนครศรีธรรมราช ก่อนเสด็จฯ กลับกรุงสุโขทัย พระองค์ได้ทำสัญญาท้าสร้างพระพุทธรูปแข่งกันระหว่างสองอาณาจักร โดยให้เริ่มสร้างพร้อมกัน เสร็จพร้อมกัน และให้ชื่อเหมือนกันว่า พระศรีศากยมุนี แต่เมืองนครศรีธรรมราชสร้างได้ใหญ่โตกว่าของสุโขทัย ชาวนครศรีธรรมราช จึงถวายนามพระพุทธรูปองค์นี้ว่า พระศรีศากยมุนีศรีธรรมราช มีลักษณะเป็นพระพุทธรูปนั่งขนาดใหญ่ ปางมารวิชัย ก่ออิฐถือปูน ลงรักปิดทองอันงดงาม หากใครได้มาเยือนเมืองนครศรีฯ ควรแวะเข้าไปนมัสการเพื่อความเป็นสิริมงคล